W wyniku całkowitego odstawienia alkoholu lub znacznego ograniczenia jego spożywanych ilości u pacjentów pojawia się zespół odstawienny, określany też mianem alkoholowego zespołu abstynencyjnego.
Stanowi on reakcję organizmu, który – dotychczas zaadaptowany do funkcjonowania w warunkach określonego stężenia alkoholu we krwi – nagle zostaje go pozbawiony. Tak gwałtowna zmiana skutkuje wystąpieniem dysfunkcji w mechanizmach przystosowawczych. Wśród najczęściej występujących objawów należy wymienić:
- bezsenność,
- stany lękowe,
- zaburzenia jelitowe i żołądkowe: nudności, wymioty, bóle brzucha,
- dolegliwości bólowe głowy i klatki piersiowej,
- niepokój,
- znaczne zmęczenie,
- w skrajnych przypadkach halucynacje.
Niekontrolowany alkoholowy zespół odstawienny może prowadzić do napadów padaczkowych. Ta silna reakcja organizmu trwa od kilkunastu godzin do – co zdarza się bardzo rzadko – kilku dni. Wymaga uzupełniania elektrolitów oraz stosowania środków farmakologicznych w celu złagodzenia nieprzyjemnych objawów.